Bouwen en verbouwen in 2026: wat verandert er?

Van plan om te bouwen of te renoveren in 2026? Dan is het best interessant om eens na te gaan of er wijzigingen op til zijn in regel- en premieland. We geven in dit artikel een beknopt overzicht van wat er zoal verandert voor bouwers en verbouwers in 2026.

 

Mijn VerbouwPremie enkel voor de laagste inkomens

Wie zijn woning wil renoveren en werken uitvoert die de energieprestatie of de woonkwaliteit verbeteren, kan een deel van de factuur recupereren via de Mijn VerbouwPremie. Voor de premie zijn de categorieën  isolatie van dak, muur, vloer; vervangen van buitenschrijnwerk en glas; installatie van energiezuinige verwarming, warmtepomp; én enkele structurele renovaties (elektriciteit, sanitair, vocht).

Hier schrapt de Vlaamse regering de mogelijkheid voor een verbouwpremie voor de middelste en hoogste inkomenscategorieën. 

Overgansmaatregel

Voor wie nu aan het renoveren is en volgens deze nieuwe maatregel aanspraak op een premie dreigde te verliezen, is er een overgangsmaatregel. De hoogste en middelste inkomenscategorieën kunnen nog tot en met 28 februari 2026 een premie-aanvraag indienen.

Ook: voor warmtepompen blijven de premies voor iedereen (dus ook voor categorie 1 en 2) behouden. Voor de hoogste inkomens is deze premie echter beperkt tot max. € 1.500 voor een standaard lucht-waterwarmtepomp, voor een hybride installatie wordt de premie beperkt tot € 800, en voor een warmtepompboiler tot € 450. Voor categorie 1 en 2 loopt de mogelijkheid af op 31 december 2027.

EPC-labelpremie wordt geschrapt

Wie een woning of appartement met een slechte EPC-score (E of F) binnen de vijf jaar renoveert naar minstens label D, kan een EPC-labelpremie krijgen. Het premiebedrag hangt af van de grootte van de labelverbetering en kan oplopen tot enkele duizenden euro’s.

De EPC-labelpremie wordt vanaf 1 juli 2026 stopgezet, met uitzondering voor dossiers die eerder zijn aangemeld bij de netbeheerder. Wie dus het EPC-labelpremietraject bij Fluvius activeerde vóór 1 januari 2025 behoudt het recht op uitbetaling (binnen de voorziene termijnen). Wie dat niet deed, kan nog slechts tot 30 juni 2026 een premie aanvragen, en enkel met een start-EPC t.e.m. 31 december 2025. Vanaf 1 juli 2026 kan je anders geen EPC-labelpremie meer krijgen.

Sloop- en heropbouwpremie wordt geschrapt

De Vlaamse premie voor sloop en heropbouw wordt ook geschrapt vanaf 2026. Deze werd de afgelopen jaren al minder gebruikt, sinds het btw-tarief voor sloop- en heropbouwwerken definitief werd verlaag naar 6% voor particulieren.

Deze premie wordt afgeschaft voor omgevingsvergunningen die vanaf 1 januari 2026 worden goedgekeurd. De premie kan nog aangevraagd worden binnen de drie maanden nadat een omgevingsvergunning werd goedgekeurd, uiterlijk op 31 maart 2026.

Mijn VerbouwLening renteloos de laagste inkomens

Wie zijn woning wil renoveren en daarbij ingrepen doet om de energiezuinigheid te verbeteren, kan een Mijn VerbouwLening tot € 60.000 aanvragen bij de Vlaamse Overheid, aan een lagere rentevoet dan de wettelijke rentevoet.  

Vanaf 2026 is het de bedoeling dat

• de Mijn VerbouwLening renteloos wordt voor de 35% laagste inkomens (categorie 4 in de inkomenscategorieën van de Mijn VerbouwPremie);
• wie in categorie 3 valt, kan aanspraak maken op de Mijn VerbouwLening aan een renvetoet van 0,5%;
• wie in categorie 2 zit, kan - zoals nu - aanspraak maken op de Mijn VerbouwLening aan een renvetoet van 1,5%.
• wie in categorie 1 in zit, krijgt geen korting op de wettelijke rentevoet.

Lager btw-tarief voor warmtepompen

Dan het goede nieuws ... De federale regering keurde een ontwerp goed om het 6% btw-tarief voor levering en plaatsing van warmtepompen bij woningen opnieuw in te voeren vanaf 1 januari 2026 voor vijf jaar. In de praktijk is dit vooral relevant voor recentere woningen die anders 21% zouden betalen.

Het verlaagde btw-tarief geldt voor de levering en plaatsing van een warmtepomp, maar zou niet gelden voor de installatie van hybride systemen. 

Administratieve vereenvoudiging

Voor een aantal kleine verbouwingen die vroeger vergunningsplichtig waren, zal geen vergunning meer nodig. Daarnaast gaat ook de meldingsplicht op de schop. Ook wordt het Omgevingsloket vereenvoudigd en toegankelijker gemaakt. Wie nog een vergunning nodig heeft, zal een gestroomlijnde procedure doorlopen met kortere doorlooptijden.

Meldingsplicht verdwijnt

De meldingsplicht verdwijnt grotendeels uit de regelgeving. Vandaag vormt die nog een tussencategorie tussen vrijstelling en vergunning, maar na de hervorming zal een werk ofwel:

• vrijgesteld zijn (dus geen administratieve handeling meer vereist), ofwel
• vergunningsplichtig blijven (met een vereenvoudigde of gewone procedure).

Dat betekent dat voor heel wat kleine verbouwingen zoals gevelwerken of beperkte uitbreidingen en tuinoverkappingen geen melding meer nodig zal zijn. De overheid voorziet wel dat de vrijstelling aan duidelijke en uniforme voorwaarden wordt gekoppeld, zodat er geen interpretatieverschillen meer zijn tussen gemeenten.

Uitbreiding van vrijgestelde werken

De lijst van werken die vrijgesteld zijn van vergunning wordt sterk uitgebreid. Onder meer volgende types werken zouden vrijgesteld worden:

• Binnenverbouwingen zonder invloed op de stabiliteit of het uitzicht van het gebouw
• Gevelisolatie en -bekleding zonder volume-uitbreiding
  
• Plaatsing van (stekker)zonnepanelen en andere kleinschalige energievoorzieningen
• Plaatsing van kleine tuinconstructies of overkappingen binnen redelijke afmetingen
• Aanleg van wadi's

Deze hervormingen zijn goedgekeurd door de Vlaamse Regering in principe, maar moet nog door adviesraden en daarna door het parlement. Lees hier verder voor een uitgebreider overzicht.